– Wyróżnia się przede wszystkim swoją rangą. Jest to najcenniejszy zabytek w zbiorach Ossolineum. Wyróżnia się też świetnym opracowaniem historycznym poszczególnych kart. To niesamowita praca badaczy, filologów, edytorów przez wieki. Prawnie, jako własność, ten rękopis należy do Ossolineum dopiero od 1999 roku. Na mocy umowy – mówi dr Agata Janiak, kustosz Działu Rękopisów w Ossolineum.
Tak wyjątkowy obiekt, jakim jest rękopis „Pana Tadeusza” potrzebuje wyjątkowych warunków, w których przebywa na co dzień, ale także wyjątkowych warunków konserwacji. Jak przebiega taka konserwacja?
– Przez ostatnie 5 lat przebywał w Muzeum Pana Tadeusza, które zapewniło mu doskonałe warunki. Były tam odpowiednie warunki klimatyczne, temperaturowe. To dobrze wpłynęło na stan tego rękopisu. Jak go oglądam, to nic nie budzi wątpliwości. Sama konserwacja to proces, który zwykle wykonujemy. Cały rękopis został sfotografowany i opisany, zbadany pod względem budowy technicznej. Wtedy można było przystąpić do demontażu poszczególnych kart. Oczywiście czuliśmy, jaki to jest ciężar gatunkowy. Mogliśmy po demontażu rękopis oczyścić, odbywało się to za pomocą delikatnych, sproszkowanych gumek. Mogliśmy poddać go kąpielom, oczywiście po zbadaniu, czy nam nie odpłynie. Każda karta była poddawana próbom przed zanurzeniem w wodzie i procesom odkwaszania, co było bardzo ważne, bo zakwaszenie to duży problem papierów dziewiętnastowiecznych. Wprowadzamy substancje zasadowe, które neutralizują kwasy i przedłużają trwałość takiego papieru – mówi Katarzyna Kroczak, główna konserwator zbiorów w Ossolineum.
Jak długo trwa taka konserwacja?
– Ta konserwacja trwała mniej więcej pół roku. Przy zaangażowaniu trzech osób – mówi Katarzyna Kroczak, główna konserwator zbiorów w Ossolineum.
W jakich warunkach rękopis „Pana Tadeusza” przebywa na co dzień?
– Standardowo potrzebujemy 20 stopni Celsjusza i 50% wilgotności względnej. I takie warunki nasze magazyny zapewniają – mówi Katarzyna Kroczak, główna konserwator zbiorów w Ossolineum.
Na co dzień rękopis „Pana Tadeusza” znajduje się w hebanowej, bogato zdobionej szkatule.
– Sama szkatuła powstała, kiedy hrabia Tarnowski zakupił rękopis od syna Adama Mickiewicz – Władysława. Sporządził taką godną skrzynię, w której można przechowywać rękopis. Jest bogato zdobiona kością słoniową, na której widać poszczególne sceny z poematu. Do dzisiaj ta skrzynia wzbudza podziw – mówi dr Agata Janiak, kustosz Działu Rękopisów w Ossolineum.
Rękopis „Pana Tadeusza” to niewątpliwie najważniejszy obiekt znajdujący się w zbiorach Ossolineum. Dumą może napawać również fakt, że znajduje się właśnie tutaj – we Wrocławiu.
