Są to kodeksy średniowieczne pochodzące z XIV i XV wieku. Reprezentują typ rękopisów w formie brewiarzy, mszałów i tak zwanych Godzinek Panny Maryi, które są bardzo skróconą wersją brewiarzy, przeznaczonych dla powszechnego użytku – mówi dr Agnieszka Knychalska z Działu Rękopisów Biblioteki Ossolineum.
Były to wydania luksusowe i mogli sobie na nie pozwolić tylko zamożniejsi. Kodeksy miały bogate ilustracje, które zajmowały czasami cała stronę.
Dodatkowo jeszcze upiększano te rękopisy na chwałę Bożą przepięknymi bordiurami z motywami roślinnymi i zwierzęcymi. Chcemy się pochwalić, że w tych kodeksach średniowiecznych są ukryte przepiękne perełki malarstwa średniowiecznego, niezwykle szczegółowe, które są poświęcone w związku z cyklem kalendarza liturgicznego ze scenami życia Maryi Panny i Jezusa. W związku z tym część z nich jest poświęcona okresowi bożonarodzeniowemu -mówi dr Agnieszka Knychalska z Działu Rękopisów Biblioteki Ossolineum.
Pierwsza książką, którą dzisiaj zaprezentowaliśmy pochodzi z XIX wieku, została wydana w Krakowie w 1843 roku i to są „Kolędy i pastorałki z melodiami” czyli najpopularniejszy śpiewnik kolędowy XIX-go wieku. Pieśni zostały zebrane przez księdza Michała Marcina Mioduszewskiego, który był duchownym, dyrektorem seminarium misjonarzy św. Wincentego a Paulo, ale był też kompozytorem, muzykologiem i miał bardzo duże zacięcie etnograficzne – mówi dr Wiktoria Malicka z Zakładu Narodowego im. Ossolińskich.
Kolejna zaprezentowana książka pochodziła z 1915 roku i została wydana w Krakowie.
Przedstawia kolędy w pięknej oprawie graficznej. Są to trójkolorowe grafiki wykonane przez Zofię Stryjeńską, choć na okładce i na stronie redakcyjnej widnieje jej panieńskie nazwisko – Lubańska. Książka ta wygrała pierwszą nagrodę w konkursie zdobnictwa książkowego na targach książki w Lipsku w 1925 roku – mówi dr Wiktoria Malicka z Zakładu Narodowego im. Ossolińskich.
Następnym zaprezentowanym obiektem były „Pastorałki” autorstwa Tytusa Czyżewskiego.
Napisane przez niego pastorałki były napisane w stylu futurystycznym, ale stylizowane na prymitywizm ludowy – mówi dr Wiktoria Malicka z Zakładu Narodowego im. Ossolińskich.
Prezentowałem trzy pozycje z działu Starych Druków i były to pozycje z XVI, XVII i XVIII wieku. Pierwszą z nich był unikatowy zupełnie druk czterokartkowy z 1558 roku przedstawiający Pieśń o narodzeniu Pańskim – mówi Konrad Szymański z Działu Starych Druków Biblioteki Ossolineum.
Wydana w Krakowie czterostronicowa książka zawiera nie tylko tekst, ale także czterogłosowy zapis neumowy.
Kompozytorem był sam Wacław z Szamotuł. Zdecydowanie najwybitniejszy kompozytor epoki odrodzenia. Jak powiedziało by wiele specjalistów, najwybitniejszy kompozytor w ogóle przed Fryderykiem Chopinem – mówi Konrad Szymański z Działu Starych Druków Biblioteki Ossolineum.
Kolejnym drukiem jest wydany w Krakowie w 1695 roku druk pieśni katolickich.
Co jest tutaj wyjątkowego, jeśli chodzi o ten druk, to że przed XVII wiekiem i w ogóle przed tym okresem ciężko znaleźć zbiory pieśni katolickich w języku polskim, dlatego że pamiętajmy, że pieśni kościelne, liturgiczne, tłumaczenie na języki narodowe, to była zdecydowanie domena protestantów i nawet tutaj w tym druku autor tego wydania, Stanisław Serafin Jagodyński, zachował to, żeby każdy tekst w języku polskim był jednak opatrzony tłumaczeniem w języku łacińskim – mówi Konrad Szymański z Działu Starych Druków Biblioteki Ossolineum.
Druk ten zawiera także znaną kolędę „Anioł pasterzom mówił”. Ostatnim prezentowanym drukiem było pierwsze wydanie pieśni nabożnych Franciszka Karpińskiego, które zawierały pieśni takie, jak „kiedy ranne wstają zorze”, „Wszystkie nasze dzienne sprawy” czy „Bóg się rodzi”.
