Program FENiKS nie dla średnich miast? Resort odpowiada

Do Sejmu trafiła interpelacja posła Tadeusza Tomaszewskiego w sprawie środków z programów europejskich dla miast średnich z przedziału 20-100 tys. mieszkańców. Jak zaznaczył poseł, „z uwagi na specyficzne unormowania prawne, z możliwości aplikowania o środki z ww. programu często nie mogą skorzystać średnie polskie miasta”.

Jako przykład poseł podał sytuację liczącego blisko 20 tys. mieszkańców Koła, które w ramach ogłoszonych i zakończonych do tej pory pięciu naborów w dziedzinie kultury miasto kwalifikowało się do startu tylko w jednym.

„Okazuje się, że z tych pięciu naborów trzy były na samym starcie niekonkurencyjne, czyli że mogły startować w nich tylko ściśle określone podmioty (np. konkretne muzea i nikt inny - najczęściej instytucje państwowe). Z pozostałych dwóch naborów - w jednym w ogóle samorządy nie mogły startować, no chyba że leżały w granicach obszarów objętych listą UNESCO” – wyjaśnił poseł.

W odpowiedzi wiceminister funduszy i polityki regionalnej Jan Szyszko wyjaśnił, że w ramach programu FEnIKS „wsparcie zostało ukierunkowane przede wszystkim na przedsięwzięcia o znaczeniu krajowym, realizowane przez państwowe instytucje kultury lub współprowadzone przez administrację rządową i samorządową”.

„Mając powyższe na uwadze, należy podkreślić, że główną przesłanką dla określenia zasad wyboru przedsięwzięć do wsparcia z Programu FEnIKS był rodzaj i charakter inwestycji, a nie status beneficjenta” – wskazał wiceminister.

Wiceszef resortu dodał, że ministerstwo uznając specyficzne potrzeby miast średnich jako obszarów strategicznej interwencji wskazanych w Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego podjęło decyzję o włączeniu do wsparcia z programu przedsięwzięć ze średnich miast tracących funkcje społeczno-gospodarcze oraz samorządowych instytucji kultury położonych w tych miastach. Warunkiem otrzymania wsparcia jest brak uzyskania środków ze środków programu regionalnego.

Odnosząc się do sytuacji miasta Koło wiceminister Szyszko przypomniał, że w ubiegłym roku odbył się nabór w trybie konkurencyjnym z alokacją 800 mln zł dla miast tracących funkcje społeczno-gospodarcze i samorządowych instytucji kultury. 

„Projekty z tych miast są reprezentowane wśród przedsięwzięć dofinansowanych z tego naboru i według informacji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego stanowią ponad 30% wszystkich projektów dofinansowanych w naborze” – przekazał wiceminister.

„Obecnie - od 2 czerwca do 30 września 2025 r. - trwa ostatni nabór w trybie konkurencyjnym w sektorze kultury w Programie FEnIKS, w którym miasto Koło, jak również inne miasta mające status miast średnich tracących funkcje społeczno-gospodarcze, nadal może ubiegać się o wsparcie. Aktualny budżet naboru to 200 mln zł z możliwością zwiększenia” – przekazał wiceszef resortu.

FEnIKS (Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027) to największy pod względem finansowym program w całej Unii Europejskiej - jego budżet wynosi ponad 29 mld euro.

Z programu mogą korzystać instytucje kultury, samorządy, publiczne szkoły artystyczne i publiczne uczelnie artystyczne, organizacje pozarządowe, Kościoły i związki wyznaniowe; jego celem jest m.in. to, by więcej osób miało dostęp do kultury, a miasta i regiony stawały się bardziej atrakcyjne dla mieszkańców i turystów.

mc/